“Landschapsfotografie draait volledig om lichtval en bij krachtige weersomstandigheden is het licht het vreemdst en het meest dramatisch,” zegt de IJslandse fotograaf Páll Stefánsson. Páll heeft het voortdurend veranderende weer in IJsland door de jaren heen omarmd, misschien wel meer dan de duizenden fotografen die zijn vaderland elk jaar bezoeken.
“Je weet dat het interessant is als je bij slecht weer naar de meest gefotografeerde plekken in IJsland gaat en geen enkele andere fotograaf ziet. Overdag, als de zon op zijn hoogst staat, zie je honderden fotografen klaarstaan om precies dezelfde foto in hetzelfde licht te maken. Ik wil ze het liefst vertellen morgen terug te komen, omdat er slecht weer op komst is, maar dan zouden ze me voor gek verklaren.”
In IJsland kunnen het weer en het licht heel snel omslaan, maar Páll ziet dit eerder als iets positiefs dan als obstakel. Dankzij het veranderende weer en licht ziet het landschap er voortdurend anders uit. Hier haalt hij inspiratie uit: “Ik plan mijn shots nooit, landschapsfoto’s ontstaan gewoon zoals het komt. Deze vorm van fotografie moet vrij zijn omdat het licht de belangrijkste factor is. Ik beweeg, loop, klim en rijd de hele tijd en ben voortdurend alert. Als ik een interessant plaatje zie, moet ik stoppen.”
Páll is er ook van overtuigd dat de lengte van de dagen in IJsland een enorme invloed heeft op zijn shots: “Als ik in de zomer buiten ga fotograferen, maak ik lange dagen. Er is altijd interessant licht en er is altijd iets te zien. Rond december is er echter nog maar zo’n drie uur daglicht. Het is echt een uitdaging als ik 500 kilometer moet reizen en maar weinig tijd heb om foto’s te maken.”
Hoewel Páll een Sony α7R III gebruikt voor zijn landschapsfotografie, is zijn manier van werken gebaseerd op 30 jaar fotografie-ervaring, waarbij hij voornamelijk middelgrote camera’s gebruikte.
“Ik bekijk foto's bijna nooit op de camera en fotografeer bijna nog alsof ik een filmrolletje gebruik. Ik gebruik geen belichtingsseries om HDR-beelden te maken. Ook maak ik niet veel foto's: de eerste foto uit mijn laatste boek was de eerste en enige foto die ik op dat moment had genomen. Ik wist dat ik de foto had die ik wilde, dus waarom zou ik nog een andere compositie proberen?”
Alle foto’s in Pálls laatste boek met IJslandse landschappen zijn in een periode van twee jaar gemaakt. Hij gebruikt deze aanpak om zijn werk actueel te houden: “Ik kijk niet graag terug omdat ik het belangrijk vind dat fotografen nieuwe, verschillende dingen maken en zien. Ik kijk graag vooruit en denk dat ik nog steeds stappen maak als fotograaf.”
“Ik heb in mijn hele leven nog nooit een zoomlens gebruikt. Ik schiet 95% van mijn foto's met slechts drie brandpuntsafstanden: 35, 50 en 85 mm. Ik geloof dat je met minder lenzen een scherper oog ontwikkelt. Je weet beter welke lens je moet gebruiken en hoe je het beeld het beste kunt vastleggen.”
Hij legt uit dat bij alle drie de lenzen optimaal gebruik wordt gemaakt van de volbeeldsensor van zijn camera en hij vertelt hoe de lenzen hem in staat stellen met zo weinig mogelijk materiaal toch veel verschillende shots te maken. “De lenzen hebben een kwaliteit en bokeh die ik gewend was van mijn middelgrote camera’s en lenzen. Ze zijn zo goed omdat je ze zowel voor landschappen als voor portretten kunt gebruiken. Ik kan met f/1.4 portretten maken met een prachtige vervaagde achtergrond en hagelscherpe ogen. Of ik kan met f/8 landschappen fotograferen waarbij alles op de voorgrond én de achtergrond volledig scherp is. Het is dezelfde lens, maar de foto’s hebben een volledig andere uitstraling. Net twee lenzen in één.”
In de cameratas van Páll vinden we ook de compacte Sony RX1R II. Volgens hem geeft deze camera zijn fotografie een nieuwe dynamiek. “Ik houd van de vierkante foto’s die ik met camera’s van gemiddeld formaat heb gemaakt, dus toen ik zag dat deze camera een modus voor vierkante foto’s heeft, zei ik ‘wow’. Ik houd van composities in een vierkante vorm. Het is een uitdaging, maar als het lukt, is het resultaat heel gaaf.”
Tips voor unieke landschapsfoto’s
"Mijn fotografie kan net als de wind elke dag een andere kant op waaien. Ik ben vooral dol op uitdagingen, zelfs als ze klein zijn."
