“Antarctica is net een andere wereld”, zegt filmmaker Maciek Jabłoński terwijl hij met grote verwondering terugdenkt aan de laatste indrukwekkende wildernis op aarde, die hij met eigen ogen mocht aanschouwen.
Deze omgeving is nog steeds meedogenloos en gevaarlijk: “Zelfs na 100 jaar aan verkenningstochten en met alle moderne navigatie- en veiligheidstechnologieën.” Het gevaar en de schoonheid van de Zuidelijke Oceaan zijn op een angstaanjagend realistische manier in beeld gebracht in zijn eerste documentairefilm: Selma – An Adventure from the Edge of the World. Hierin wordt het verhaal verteld van het Poolse zeiljacht S/Y Selma Expedition en de 11 bemanningsleden die afreisden naar de Rosszee, het koudste en zuidelijkst gelegen water ter wereld.
Maciek Jabłoński heeft een film gemaakt waarin beeldmateriaal is samengevoegd van de expeditie op de Rosszee en vele andere expedities naar Antarctica die met zeiljacht Selma zijn gemaakt. In de film zien we niet alleen de prestaties van de bemanningsleden, maar ook hoe onverschrokken je moet zijn om een klein zeiljacht over deze opwindende maar dodelijke wateren te leiden. “Ik was geen onderdeel van de bemanning tijdens de expeditie van de Selma op de Rosszee, dus ik kende het team nog niet, maar een vriend vertelde me over deze uitdaging en ik ging mee op de latere Selmacruise, die aan het begin van de Antarctische lente werd georganiseerd. Ik voer mee als regisseur en filmmaker om het verhaal van dit zeiljacht in beeld te brengen.”
Aan boord van de Selma filmen was, zoals je je wel kunt voorstellen, soms een behoorlijke uitdaging, vooral omdat Maciek ook meewerkte als bemanningslid: “Ik had dezelfde taken als iedereen aan boord, dus ik moest op de uitkijk staan, sturen, enzovoort.” Om de archiefbeelden samen te kunnen brengen met zijn eigen materiaal en de film tot een geheel te maken, waren er specifieke shots die hij móest hebben. Maciek had daarom altijd zijn camera's bij de hand, zodat hij direct kon reageren: “Ik sliep met een camera, ik stond op de uitkijk met een camera en ik nam zelfs een camera mee naar het toilet!”, lacht hij.
De bemanningsleden mochten maar weinig bagage aan boord meenemen, dus kleine, lichte en krachtige filmapparatuur was een must.
“Bijna de hele film is gemaakt met Sony-apparatuur”, legt Maciek uit. “Tijdens de expeditie op de Rosszee in 2015 werd voornamelijk de PXW-X70 gebruikt, die een goede balans biedt tussen kwaliteit en mobiliteit. Tijdens mijn cruise gebruikte ik de Alpha 7 III en de Alpha 7R III als A/B-camera's. Ik had camera's nodig waarmee ik zowel videobeelden als foto's kon schieten en waarmee ik een filmachtig effect kon creëren. De Sony Alpha 7-serie is de enige full-frame apparatuur waarin deze eigenschappen samenkomen. Ik gebruikte ook een FS5. Dit was mijn A-camera tijdens de Selmashoots aan land. Ik vind het compacte formaat van de FS5 heel fijn, maar ik heb voor het project toch vooral de Alpha 7-camera's gebruikt.”
Maciek vond het niet alleen fijn om een full-frame sensor in zo'n kleine, compacte behuizing te hebben, maar had ook veel baat bij de ingebouwde beeldstabilisatie van de Alpha-camera's: “Ik gebruikte namelijk geen externe gimbal voor mijn shots. Voor nog betere beeldkwaliteit kon ik ook in de S-Log-indeling schieten en de camera instellen op 50p/100p, zodat ik de FPS nog redelijk vrij kon aanpassen tijdens de nabewerking. Deze camera's hebben ook een uitstekende batterijduur, zijn robuust en weerbestendig, en ik kan er ook bij heel weinig licht mee schieten zonder veel in te leveren op de kwaliteit. Al deze eigenschappen waren essentieel tijdens onze uitdagende ontdekkingstocht op het water.”
Maciek moest shots maken op de Selma zelf, buiten de boot en van boven in de mast. Zijn Alpha-camera's boden hem hiervoor de nodige flexibiliteit. “Ik denk dat als ik een grote camera mee zou nemen op zo'n expeditie, ik die niet zou kunnen gebruiken”, vertelt hij. “Geloof me: als je in een uithoek van de wereld bent en er ijskoud water over het dek gutst, gaat je aandacht echt wel ergens anders naar uit dan het bedienen van zo'n grote camera! Tijdens het fotograferen op zee had ik het meest last van mijn eigen zwaktes, zoals zeeziekte. Ik moest mezelf dwingen om door te gaan en me op de foto te concentreren. Dat was soms heel moeilijk.”
In de documentaire Selma zien we beelden van de gruwelijkste stormen in de Straat Drake, waar de bemanning enorme golven trotseerde, maar ook van het prachtige, glinsterende Rossijsplateau, waar het windstil was. “Deze film is absoluut onder de meest uitdagende omstandigheden gemaakt”, aldus Maciek. “Dit was ook mijn eerste kennismaking met Antarctica. Als ik niet de juiste apparatuur had gehad om deze film te maken, was ik er waarschijnlijk nooit naartoe gegaan. Het zou tegenwoordig veel makkelijker moeten zijn om Antarctica te verkennen, met de moderne navigatietechnieken en goed uitgeruste jachten, maar het draait niet alleen om technologische ontwikkeling. De zwakste en sterkste schakel was en is nog steeds de mens. En zoals een van de bemanningsleden aan het einde van de film zegt: onze expeditie op de Rosszee bewijst dat als je iets echt wilt, je het kunt bereiken, wie je ook bent.”
