Rondom de Noordpoolcirkel is er eind november maar een paar uur daglicht. De zon komt nauwelijks boven de horizon en door de duizelingwekkend hoge fjorden die dorpjes als Skjervøy omringen, kun je hem niet altijd direct zien. Zelfs niet op een heldere dag.
Chris Schmid vaart onverstoord het eindeloze blauwe uur in. “Ik ben naar Noord-Noorwegen gekomen om orka’s en bultruggen te fotograferen”, legt hij uit. “In deze tijd van het jaar is het licht fantastisch. In de uren rondom de normale zonsopgang en zonsondergang, na het blauwe uur, bevat de lucht warme tinten magenta en paars. De sneeuw en het ijs weerkaatsen deze kleuren, waardoor het landschap een zachte gloed krijgt en de zee verlicht wordt. Het is donker en koud, maar ongelooflijk mooi.”
Maar is de schemering het ideale moment om orka’s te fotograferen? “Niet echt”, lacht hij. “Maar schemering is onvermijdelijk op deze plek en tijd. Dit is waar ze naartoe migreren, ze volgen de haring. Dus als we orka’s in deze habitat willen zien, moeten ook wij volgen. Ik heb al heel vaak onder water gefotografeerd, maar dit was de eerste keer met orka’s. Normaliter fotografeer ik grote katachtigen in Afrika, dus dit was op allerlei fronten heel anders.”
De omgeving en het onderwerp zijn wellicht anders, maar fotografietechnieken zijn overdraagbaar. Bijvoorbeeld dichtbij komen. “Wanneer we een school zagen, gingen we in een kleine onbuigzame opblaasboot of ‘rib’ naar de plek waar ze zich aan het voeden waren”, legt hij uit. “Met deze boot konden we dichterbij komen dan met de zeilboot, zowel qua afstand als qua hoogte. Net als bij andere dieren kan ik meer van het landschap op de achtergrond laten zien als ik een laag perspectief heb, dus in dit geval dicht boven het water zit. Daardoor krijgt het onderwerp diepte en context. Als je op het dek van een schip staat, zie je alleen maar water.”
Maar hoe stelt Chris zijn camera in als hij in de noordelijke schemering fotografeert? “Eigenlijk op dezelfde manier als altijd”, geeft hij toe. “Mijn vuistregel is om een sluitertijd te kiezen die twee keer zo kort is als de brandpuntsafstand. Dat is heel belangrijk als je scherpe foto’s wilt maken, zeker als je een bewegend onderwerp fotografeert vanaf een kleine boot. Als ik bijvoorbeeld de Sony FE 70-200mm f/2.8 GM OSS II gebruik, kies ik minimaal 1/400 s, maar waarschijnlijk 1/1000 s. Als je ’s nachts in het Noordpoolgebied bent, betekent het dat je een groot diafragma en een hoge ISO moet gebruiken.”
Gelukkig helpt de technologie een handje mee, bijvoorbeeld de SteadyShot interne beeldstabilisatie van de Alpha 7R V en de optische SteadyShot van de lens. “Scherpte is lastiger met minder pixels, maar dankzij de sensor met hoge resolutie van de Alpha 7R V is dat geen probleem. Ik wil zoveel mogelijk details vastleggen met de belichting en kunnen bijsnijden als dat nodig is, dus scherpte is essentieel. Door de beeldstabilisatie kon ik zelfs een foto maken van het noorderlicht, vanuit de hand met een sluitertijd van 0,8 seconde!”
Boven water zijn de omstandigheden dus uitdagend. Hoe zit dat onder water? “Onder water is het natuurlijk altijd donkerder, maar normaal gesproken heb je wel wat direct licht of kun je een flitser gebruiken. Maar bij orka’s kun je geen flitslicht gebruiken. Ook hier werk ik met een groot diafragma en een hoge ISO. Gelukkig zijn deze orka’s erg vriendelijk, dus je kunt groothoeklenzen gebruiken zoals de 16-35mm f/2.8 GM. De sluiter zet ik op ongeveer 1/200 s en de ISO op ongeveer 6400. Met een goed gebalanceerde onderwaterbehuizing zijn camera’s van Sony erg stabiel. Als ik de camera loslaat, drijft hij niet naar boven of naar beneden.”
Gelukkig zijn de ISO-prestaties van de Alpha 7R V erg indrukwekkend", gaat hij verder. “Bij 6400 heb je een scherp beeld; ik heb zelfs een paar keer 12800 gebruikt. Tel de hoeveelheid megapixels daarbij op en je krijgt een geweldig resultaat.”
Scherpstellen onder water of boven water tijdens de schemering kan ook lastig zijn, maar niet met het baanbrekende AF-systeem van de Alpha 7R V. “De omstandigheden waren complex”, geeft Chris toe. “Bijvoorbeeld weinig licht en een getextureerde achtergrond, zoals water, en alleen een vin waarop je kunt scherpstellen. Plus het feit dat orka’s grotendeels zwart zijn! Onder water is er nog minder licht. Maar dankzij de flexibele spot-modus had ik geen probleem met de scherpstelling.”
De trip met de orka’s en bultruggen was zo succesvol dat Chris van plan is om in november 2023 terug te gaan om een tour te leiden. “Het is een levensveranderende ervaring om deze dieren van zó dichtbij mee te maken in hun omgeving. Dankzij de Alpha 7R V heb ik er geen moment van gemist. Deze walvissen waren nieuwsgierig en zochten contact. Ze waren heel vriendelijk en zwommen op een paar meter afstand langs me heen met hun jongen. Ze keken me aan, maar raakten me niet aan. Ze zijn respectvol. Ik kan alleen maar wensen dat mensen ook zo met hen omgaan.”
“Foto’s zijn krachtig. Je kunt met één foto een emotie vastleggen of een gevoel vanbinnen teweegbrengen.”
