“De meeste mensen zien het grotere geheel niet”, zegt Chris Schmid. Die uitspraak kan vrij breed worden opgevat, maar verwijst in dit geval volledig naar natuurfotografie, met name als het om de omgeving, het gedrag van dieren en het vertellen van een verhaal gaat.
“Als mensen op safari gaan, zijn ze vaak druk bezig en vergeten ze van het moment te genieten. Ze werken een lijstje af van dingen die ze willen zien, dus ze brengen vijf minuten door met de leeuwen, komen zo dichtbij mogelijk, nemen een foto en gaan weer door. Maar zo mis je het beste, de details: de wolken, het landschap, de bomen, de zebra's. Het ware leven van het dier ontgaat ze, zoals de onderlinge rivaliteit en de overlevingsstrijd.”
Chris heeft een heel andere aanpak. Hij fotografeert subjecten als onderdeel van hun leefomgeving, niet als anonieme portretten. Hij maakt er gedetailleerde studies van waarin hij laat zien hoe deze dieren leven en sterven. Een ware weergave. Deze aanpak heeft hem een portfolio vol prachtige natuurfoto's opgeleverd, evenals documentaires over wilde dieren. Hij zegt dat deze werkwijze wel veel energie en toewijding vergt. “Als je er niet genoeg passie voor hebt, red je het niet. Je moet er alles voor overhebben om op deze plekken te zijn en bereid zijn om urenlang te observeren.”
Hoe is het voor hem als fotograaf begonnen? Voor Chris begon het allemaal met subjecten waar hij veel over wist en waar hij een passie voor had. “Ik ben begonnen als sportfotograaf”, vertelt hij. “Ik zwom zelf, dus ik fotografeerde vaak zwemmers. Ik geloof dat je pas echt goede foto's kunt maken als je weet wat je fotografeert.”
In 2012 was ik in Londen om op verschillende evenementen te fotograferen, maar voor mij klopte er iets niet. Je zit de hele week op dezelfde plek, op dezelfde stoel... Er is weinig ruimte voor creativiteit. Daarna ging ik naar Namibië, waar ik verliefd werd op de natuur en de wilde dieren. Ik voelde dat dit was wat ik wilde doen, het voelde alsof ik iets nuttigs deed. Als je sport fotografeert, concurreer je met andere fotografen, maar met natuurfotografie kun je dieren helpen.”
Zijn ervaring met sportfotografie heeft hem handige vaardigheden opgeleverd die hij nu toepast als hij wilde dieren fotografeert. “Je moet snel zijn en een goede timing hebben om het juiste moment vast te leggen. Als je in de sport een goed verhaal wilt vertellen, moet je weten wat je fotografeert. Datzelfde geldt voor natuurfotografie: je moet bekend zijn met het gedrag van de dieren. Ik breng daarom graag zo veel mogelijk tijd door met dezelfde troep leeuwen of jachtluipaarden. Op die manier krijg je een kijkje in hun echte leven.”
Chris zegt dat hij van plan is drie weken lang dezelfde groep jachtluipaarden te volgen, zodat hij de dieren beter leert begrijpen en 'echte' foto's kan maken. “Hoe langer je met ze doorbrengt, hoe beter je verhaal wordt.”
“We volgden onlangs een jachtluipaard met een kleintje. We hadden zo veel tijd samen doorgebracht dat ze op een avond naar de zijkant van de auto kwam, haar baby achterliet en ging jagen. Als je maar een paar uurtjes met ze doorbrengt, maak je dit soort momenten niet mee.”
Een gebrek aan geduld, of misschien niet in staat zijn om genoeg tijd met de dieren door te brengen, is een van de grootste fouten die beginnende safarifotografen maken. Chris vertelt: “Je kunt niet overal tegelijk zijn. Je moet kiezen wat je wilt fotograferen, dat hoort er nou eenmaal bij. Als je de hele dag rondrent, kun je best wat mooie foto's maken, maar je ziet het gedrag van de dieren niet. Terwijl dat juist is waar je het als fotograaf voor doet.”
Als je niet selectief bent, kom je na een shoot thuis met duizenden foto's die op elkaar lijken. “Ik snap wel dat je, vooral als je voor het eerst op safari gaat, alles wilt fotograferen. Maar op de derde of vierde dag moet je slimmer zijn dan dat.” Hij voeg toe: “Voordat je op de sluiter drukt, moet je je afvragen of het moment een foto waard is. Je kunt het ook voor jezelf houden. Er zijn drie dingen die moeten kloppen: de compositie, het licht en het verhaal dat ik wil vertellen. Als die elementen niet samenkomen, neem ik de foto niet.”
Is het lastig om zo dicht bij de dieren te werken? Beïnvloedt het hun gedrag? Levert het misschien minder waarheidsgetrouwe foto's op? “Ik geloof het niet”, zegt Chris. “Ik ga respectvol met ze om. Ik kom niet te dichtbij en dwing het contact niet af, zoals sommige fotografen doen. Ik ben een observant en wil de dieren niet storen. We zijn hier niet om actief hun leven te veranderen, alleen om foto's te maken, dus we doen ons best hun gedrag niet te verstoren.”
Dankzij de afstand tussen hem en de subjecten legt Chris dieren op een natuurlijkere manier in hun habitat vast. Logischerwijs heb je voor het fotograferen van wilde dieren in een open ruimte doorgaans langere lenzen nodig. Chris gebruikt zijn Sony α7R III en α9 vaak in combinatie met de SAL 500 mm f/4 G SSM en is van plan ook de FE 400 mm f/2.8 GM te gaan gebruiken.
“Zeventig procent van mijn shots is gemaakt met de 500 mm, maar ik gebruik ook de FE 100-400 GM f/4.5-5.6 OSS, de FE 70-200 mm f/2.8 GM OSS en de FE 24-105 mm f/4 G OSS als ik behoefte heb aan meer flexibiliteit, of als de dieren dichterbij komen.”
Veel van Chris' foto's laten zien dat het gebruik van brandpuntsafstanden van teleobjectieven niet altijd betekent dat de omgeving minder belangrijk wordt of op de achtergrond vervaagt. Telefoto's leveren juist vaak mooie landschapsbeelden op in vlakke gebieden, zoals de Serengeti, waar de omgeving vrij kaal kan zijn.
Natuurfotografie is net als landschapsfotografie: het draait allemaal om goede positionering. Het verschil is wel dat je minder afhankelijk bent van het licht, maar vooral de juiste plek moet vinden om op het dier te wachten. Hiervoor heb je een goede gids nodig. “We waren in Zambia,” legt Chris uit, “waar we leeuwen fotografeerden, en we volgden een jagend mannetje in het bos. Als je het gedrag kent, weet je waar het dier naartoe gaat. Dan kun je de juiste positie innemen en klaarstaan. Het is altijd wel een kwestie van geluk, maar zulke foto's kun je echt niet maken als je de dieren achterna zit en vanuit een auto fotografeert.”
Chris legt uit dat dit ook gold voor deze foto die hij in de Masai Mara maakte. “Dit is Black Rock. Hier spelen de leeuwen vroeg op de dag. Het mooiste moment is als de zon achter de rots staat, waardoor de leeuwin en haar kleintjes van achter worden verlicht en er natuurlijke schaduwen ontstaan. Het enige dat je hoeft te doen, is klaarstaan en wachten. Als het niet lukt, is dat geen probleem. Het blijft een gok. Maar als je er niet bent, mis je het shot sowieso.”
“Foto’s zijn krachtig. Je kunt met één foto een emotie vastleggen of een gevoel vanbinnen teweegbrengen.”
