Wat doet een documentairefotograaf precies? De waarheid vastleggen? Extreme ervaringen zo neerzetten dat ze veel weerklank vinden? Of zo oprecht mogelijk laten zien wat de fotograaf beweegt? Eén ding is zeker, Brendan de Clercqs foto’s van achter de schermen bij Het Nationale Ballet voldoen aan al deze aspecten.

Brendan was altijd al geïnteresseerd in de danskunst. “Als kind deed ik aan breakdance, en toen ik fotograaf werd ging ik me meer richten op de schoonheid van de bewegingen. Ik heb een gevoel voor hoe mensen bewegen, of het nu gaat om documentaires, mode of portretten.”

Dat brengt ons bij ballet, wat van nature om verfijnde bewegingen en techniek draait – hoewel Brendan geen standaard dansfoto’s wilde maken. “Ik hoef niet per se foto’s van een perfect uitgevoerde voorstelling te maken, ik wil juist laten zien wat zich achter de schermen afspeelt: hoe zwaar en stressvol de training is, maar ook hoe sierlijk de dansers zijn.”

Wat versta je eigenlijk onder perfectie bij documentairefotografie? “Perfectie is een foto die je het verhaal in trekt”, is het antwoord van Brendan. “Het mag best een beetje onscherp of niet goed belicht zijn, als het maar over komt. Het was een eer om Het Nationale Ballet op deze manier te mogen fotograferen, omdat het normaalgesproken strikt verboden is om in de coulissen te komen. Maar ze begrepen dat het prachtig zou worden als ze me mijn gang lieten gaan.”

Een deel van Brendans aanpak is om een verbinding te maken met zijn subjecten. Dit is goed te zien in de foto van Maia, die de hoofdrol had in Het Zwanenmeer. “Ik leg makkelijk contact met mensen, daarom ben ik portretfotograaf. Maia en ik hadden al een goede klik, en voor deze foto vroeg ik haar om na te denken over haar levensloop.”

“Net zoals ik is ze als kind naar een ander land verhuisd”, zegt Brendan. “Maar je ziet ook dat ze aan haar training denkt. Zelfs als ze zo zit, neemt haar lichaam instinctief een pose aan en strekt ze haar tenen. Ik nam de foto toen ze in gedachten verzonken was. Het is een stil moment waarin je ziet dat ze tegelijkertijd elegant en onrustig is.”

Brendan werkt voornamelijk in zwart-wit voor een simpele, authentieke stijl. Zowel Brendans onderwerpen als hijzelf zijn erg tevreden met deze aanpak. “Ik ben opgegroeid in de doka van mijn vader, die zelf in zwart-wit drukte, en met Magnum-foto’s. Het is dus echt een deel van mij. Maar het hoort ook echt bij podiumkunst. Zwart-wit betekent James Dean en Marilyn Monroe, The Beatles en The Rolling Stones, en voor ballet Noerejev en Fonteyn.”

De aard van een documentaire houdt in dat je vrijwel nooit de regie hebt over de locatie of het licht, en dat gold ook voor Brendan. Als je camera’s en lenzen hebt die zich kunnen aanpassen, is dat geen probleem. “Je kunt je momenten er niet op uitkiezen”, beaamt Brendan. “Dus moet je altijd klaarstaan. Voor dit project gebruikte ik de Sony Alpha 7R III. Ik ben weliswaar overgestapt op de Alpha 7R IV en Alpha 7R V, maar ik blijf teruggrijpen naar de combinatie van resolutie en autofocus van de 7R III”, vertelt hij. “Met die camera krijg ik heel veel detail, of ik nu grote afdrukken maak of bijsnijd voor kleine foto’s. Bij iets als ballet weet ik zeker dat ik de kwaliteit heb die het moment verdient.”

Zelfs bij bewegende onderwerpen en weinig licht moet je de ogen goed in beeld krijgen. “De ogen vertellen het echte verhaal”, zegt Brendan. “Gelukkig is de eye-autofocus van deze camera’s daar speciaal voor ontwikkeld. Keer op keer, zelfs als de dansers in de schaduw staan of een draaibeweging maken, kun je de ogen scherp krijgen.”

Om in deze omstandigheden te fotograferen gebruikt Brendan snelle lenzen van Sony, zoals de FE 24-70mm f/2.8 GM en de FE 35mm f/1.4 ZA. “Meer licht betekent dat je sneller scherpstelt”, legt hij uit. “De grote diafragma’s van deze lenzen zijn precies wat je nodig hebt. De 24-70mm is geweldig flexibel en biedt constante helderheid. Ik neem hem altijd met me mee. Dan heb je de 35mm. Als je het diafragma helemaal opent, kun je in het donker fotograferen en de hele achtergrond achterwege laten. Zo kun je ongeacht de omgeving iconische foto’s maken.”

“Ik kan echt genieten van projecten als deze”, zegt Brendan. “Het is een kans om via mijn werk de passie van anderen te tonen. Je ziet hun talent en prestaties, maar ook hun emotie en de minder goede momenten. Ik wil een blik werpen op de levens van andere mensen en hun verhalen vastleggen. Mijn Alpha-apparatuur heeft daarbij een sleutelrol.”