Het zit in de ogen

In een goed portret is een moment van emotie vastgelegd, een fractie van een seconde vereeuwigd. Om dit te kunnen doen, moet je voorbereid zijn. Dat zegt portret- en modefotograaf Robert Wolanski tenminste, die er een carrière van heeft gemaakt om dit soort momenten in prachtige portretten te vangen.

Voor Robert begint de zoektocht naar de waarheid met communicatie, maar uiteindelijk moet hij doortastend kunnen reageren. Dit soort momenten is tenslotte vaak kortstondig.

Hoe beter de relatie met het subject is, voegt hij toe, hoe meer communicatie er is en hoe makkelijker het wordt om dat soort momenten te vinden. Bij het fotograferen van grote namen kan dat lastig zijn.

“Voor mij is het het belangrijkst om, indien mogelijk, contact te leggen voordat ik begin met fotograferen. Maar vaak is daar geen tijd voor. Je kunt natuurlijk niet verwachten dat Pierce Brosnan of Sting tijd heeft om even koffie met je te drinken en te kletsen!” lacht hij. “Dat soort kansen doet zich bijna altijd spontaan voor en gaat vaak samen met een project, zoals een concert of filmpremière. Ironisch genoeg is er op dat soort momenten wel tijd om een praatje te maken.” Dat kan tijdens het bijwerken van de make-up zijn, of bij het doorpassen van de kleding. Hij vertelt: “Er zijn geen regels voor, maar als je een paar woorden kunt wisselen voordat je gaat fotograferen, al gaat het maar over het weer of over kinderen... dan begint de energie te stromen.”

Voorbereid zijn betekent dat je op het moment moet kunnen reageren. Robert vertrouwt hiervoor zowel op zijn camera-uitrusting als zijn beheersing van het beschikbare licht. Hij heeft de Sony α7R III of RX1R II vrijwel altijd bij zich en zegt hierover: “Ik dacht dat het lastig zou zijn om de α7R II te overtreffen, maar ondanks de ogenschijnlijk kleine (maar geweldige) aanpassingen is de α7R III een ware droom voor mij als fotograaf.”

Er is één modus die met name belangrijk is voor Roberts werk. “Ik zeg vaak dat ik niet erg technisch onderlegd ben en ik ken het cameramenu niet van voor tot achter, maar van alle nuttige functies is er één die er voor mij echt uitspringt: de eye-AF. Deze functie is zo belangrijk omdat hij ervoor zorgt dat de focus perfect is wanneer je dat nodig hebt, op dat ene belangrijke moment dat je met je ogen ziet. Eye-AF neemt het risico weg, waardoor ik me op communicatie kan richten en kan opgaan in het moment. Ik kan me niet meer voorstellen zonder deze functie te werken.”

Een andere eigenschap van de α7R III die Robert aanspreekt, is “het fysieke formaat ten opzichte van de eindeloze mogelijkheden. Het is ongelofelijk dat het meest geavanceerde professionele materieel met enorme technische capaciteiten maar liefst de helft kleiner is dan wat ik hiervoor gebruikte. Ik wil altijd een professionele camera bij me hebben, op elk moment en waar ik ook ben, dus ik heb er wel een nodig die geen halve koffer in beslag neemt!”

Hij gebruikt de α7R III vaak samen met de FE 55 mm f/1.8 ZA, “omdat deze de gewenste kwaliteit biedt en in 95% van mijn behoeften voorziet. Voor de overgebleven 5% gebruik ik de FE 70-200 mm f/2.8 GM-lens, vaak afgesteld tussen 105 en 135 millimeter.”

Om elke kans te kunnen benutten, heeft hij ook altijd een ledlampje bij zich. Toch geeft hij toe: “Sinds ik met een Sony werk, benader ik licht heel anders. Dat komt doordat ik weet dat ik geweldige kwaliteit kan behalen bij hoge ISO-waarden. Het gebrek aan complexe belichting zorgt voor een intiemere en vriendelijkere sfeer.”

Dit houdt in dat hij gemakkelijker met het beschikbare licht kan werken. In zijn film- en televisiewerk was goed te zien hoe perfect hij die techniek beheerst: “Ik gebruik het liefst vaste, filmachtige belichting voor mijn portretten, dus liever constante belichting dan een flitser. Ik wil het effect zien of dit opbouwen, en een sfeer creëren waarin het licht een natuurlijke bijrol speelt.”

Hoe weet Robert dan wanneer hij het perfecte moment heeft vastgelegd en de waarheid van het subject te zien is in het portret? Volgens Robert gaat het om de ogen: “De ogen zijn net een soort kompas dat in de juiste richting wijst. Compositie is bijna altijd van ondergeschikt belang omdat ik me op de ogen richt. Ik wacht op dat moment waarop mensen zichzelf even vergeten, zich openstellen en je de waarheid in hun ogen ziet. Je krijgt als het ware een kijkje in de ziel.”