Waarom is kleurbeheer nodig?
Kleuren benoemen is voor ons iets subjectiefs. Onze ogen registreren spectrale informatie die in onze hersenen wordt gebruikt om kleuren waar te nemen, maar de namen die we eraan geven, zoals bijvoorbeeld "groen", "oranje" of "geel", worden door iedereen verschillend geïnterpreteerd. Ze geven geen objectieve beschrijving van de spectrale componenten van het gereflecteerde licht van een object.
Daarom hebben we een soort kleurentaal nodig, waarmee we de spectrale componenten van een bepaalde kleur kunnen beschrijven. Belangrijk is dat deze taal niet voor interpretatie vatbaar mag zijn, wat wel het geval is met subjectieve namen als hemelsblauw, middernachtblauw, azuurblauw of koningsblauw. Met de taal moeten alle kleuren die zichtbaar zijn voor het menselijk oog via numerieke data kunnen worden beschreven.
Deze taal bestaat en heet Lab, waarbij de "L" staat voor "helderheid" en de "a" en de "b" de kleurcomponenten identificeren. Met Lab is het mogelijk om een kleur heel exact te beschrijven.
Aangezien elk beeldapparaat totaal verschillende processen gebruikt om kleurinhoud te verwerken, is er een standaardmethode om de kleureigenschappen van elk apparaat te beschrijven. Dit helpt om in een workflow exacte kleurinformatie van het ene apparaat naar het andere over te brengen.
Digitale camera's, schermen en inkjetprinters zijn waarschijnlijk de bekendste onderdelen van een workflow voor digitale beeldverwerking, maar wist u dat het belangrijkste onderdeel de software is?
Wat is kleurbeheer?
Kleurbeheer (ook wel "colormanagement" genoemd) verwijst naar het systeem op uw computer dat wordt gebruikt voor correcte kleurcommunicatie tussen hardware en software. Het wordt gebruikt om de invoereigenschappen van uw digitale camera te beschrijven, de weergave van een foto op uw scherm te regelen en ervoor te zorgen dat afdrukken exact overeenstemmen met wat u op uw scherm ziet. Ook hebt u het nodig om foto's van de ene software naar de andere over te brengen, zonder dat u het risico loopt dat kleuren er anders uitzien.
Kleurbeheer is zowel in Microsoft Windows als Mac OS X van Apple mogelijk. Het heeft een lange voorgeschiedenis en bij elke nieuwe versie van de besturingssystemen komen er nieuwe mogelijkheden bij.
Om beter te begrijpen wat kleurbeheer is, is het belangrijk dat enkele termen kort worden uitgelegd.
ProfielProfielen beschrijven de kleurruimte van de beeldapparaten, zoals het invoerapparaat, het scherm en het uitvoerapparaat. Deze profielen zorgen ervoor dat kleurinhoud op een acceptabele manier wordt gegenereerd, ongeacht het apparaat of de weergaveomstandigheden. Documentprofielen definiëren dan weer de specifieke RGB- of CMYK-kleurruimte van een document (foto). Op deze manier weten de computer en de software hoe de kleuren van een digitale foto eruit moeten zien.
Profielen kunnen RGB-waarden (rood, groen en blauw) bevatten of CMYK-waarden (cyaan, magenta, geel en zwart) (bijv. voor offsetdruk). Aangezien we gebruikmaken van een RGB-workflow, zullen we in deze tekst niet ingaan op CMYK-kleurruimten.
KleurruimteElk type camera legt kleuren op een eigen manier vast, net zoals elk type scherm op een eigen manier kleuren weergeeft. Ook de waaier aan kleuren die printers kunnen afdrukken varieert, afhankelijk van het type printer, de inkt en het papier. Een kleurruimte beschrijft alle kleuren die door een beeldapparaat kunnen worden verwerkt.
De meest gebruikte kleurruimte is sRGB. Deze beschrijft de gemiddelde kleurruimte die een standaardscherm kan weergeven. De meeste digitale camera's kunnen foto's maken in de kleurruimte sRGB en de meeste printers kunnen foto's in sRGB correct afdrukken. Toch zijn er nog grotere kleurruimten, zoals ProPhoto RGB, Adobe RGB 1998 en Wide Gamut RGB.
Deze kleurruimten worden gebruikt om de hoogst mogelijke kwaliteit te realiseren. Voor de meeste toepassingen is sRGB echter de aangewezen keuze.
Afbeelding 1: Vergelijking tussen sRGB (binnen, gekleurd) en Adobe RGB (buiten, lijnen)
Profielen kunnen worden ingesloten in foto's. Dit is noodzakelijk om kleurinformatie te kunnen overbrengen van het ene beeldbewerkingsprogramma naar het andere. Zonder een ingesloten profiel weet een programma niet hoe de kleuren van een bestand er moeten uitzien, omdat de RGB-waarden moeten worden vertaald naar een apparaat- en weergaveonafhankelijke kleurruimte.
Met Sony's Alpha-camera's kunt u foto's maken in de sRGB- of de Adobe RGB-kleurruimte. Als u uw camera hebt ingesteld op het maken van foto's in de Adobe RGB-kleurruimte, wordt dit duidelijk weergegeven op het lcd-display van de camera. Bovendien zijn foto's die worden gemaakt in Adobe RGB herkenbaar aan hun bestandsnaam. Deze begint met een _ (bijvoorbeeld: "image1234.jpg" = sRGB; "_image1234.jpg" = Adobe RGB). Als u niet zeker weet welke kleurruimte was ingesteld toen u de foto maakte, kunt u de EXIF-informatie bekijken.
Kleurbeheer in Image Data Converter SR (IDC SR) van Sony
U hoeft slechts enkele opties in te stellen om een goede kleurbeheerworkflow te realiseren. Start Image Data Converter SR, selecteer Instellingen in het menu Extra en ga naar het tabblad Kleurbeheer. Onder Standaard werkkleurruimte kunt u de kleurruimte instellen. Als u sRGB, Adobe RGB of Wide Gamut RGB selecteert, zal IDC SR verwerkte foto's altijd weergeven in de betreffende kleurruimte. Als u echter Camera-instellingen selecteert, gebruikt IDC SR telkens de kleurruimte die is ingesteld op de camera. Dit is ofwel sRGB of Adobe RGB.
Onder Schermprofiel kunt u de kleurinstellingen bepalen voor uw scherm. Het ingestelde schermprofiel zal de weergave van de foto's in IDC SR sterk beïnvloeden. Het is dan ook belangrijk dat u deze instelling van tijd tot tijd controleert om na te gaan of de instelling nog steeds de juiste is. Als er geen specifiek schermprofiel op uw systeem is geïnstalleerd, selecteert u sRGB.
Als uw scherm is geleverd met een algemeen schermprofiel, installeert u dit profiel op uw besturingssysteem en selecteert u het vervolgens onder Ander schermprofiel.
In een professionele workflow moet het scherm worden gekalibreerd. Dit geldt ook voor de printer. U kunt in IDC SR ook schermprofielen instellen die zijn gemaakt met kleurbeheeroplossingen van derden. Klik hiertoe in het menu Extra op Instellingen. Ga naar het tabblad Kleurbeheer, selecteer Ander schermprofiel onder Schermprofiel en klik op de knop Wijzigen om het betreffende schermprofiel te selecteren.
Als de kalibratie correct is uitgevoerd en het correcte profiel is geselecteerd in het menu, kan een heel betrouwbare kleurweergave worden gerealiseerd met Image Data Converter SR.
Kleuren correct weergeven in andere beeldbewerkingssoftware
Als u graag ook met beeldbewerkingssoftware van derden werkt, dient u ervoor te zorgen dat uw kleurbeheerinstellingen in de andere software overeenkomen met de instellingen in Image Data Converter SR. Zo bent u zeker dat de kleurweergave correct is.
